مطالعات زن و خانواده

تدوین چارچوب آموزشی توسعه قابلیت های وجودی مادران ایرانی: یک پژوهش کیفی*

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 گروه آموزش و پرورش دبستانی و پیش دبستان، دانشکده علوم تربیتی روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، ارائه آموزش‌های مورد نیاز جهت توسعه توانمندسازی زنان می-باشد. روش پژوهش حاضر، کیفی از نوع مطالعۀ موردی می‌باشد. مشارکت‌کنندگان بالقوه این پژوهش شامل متخصصان و اعضای هیأت علمی در رشته‌های مختلف تعلیم و تربیت (علوم‌تربیتی)، جامعه‌شناسی، حقوق و روانشناسی و همچنین زنان نمونه استان فارس (مدیران زن و مادران نمونه) بودند، که با استفاده از روش نمونه-گیری هدفمند و معیار اشباع نظری 15 نفر از متخصصان و 10 نفر از مادران نمونه و 5 نفر از زنان نمونه شهر که تصدی مدیریتی داشتند، انتخاب شدند. روش ‌جمع‌آوری داده‌ها مصاحبه عمیق و مطالعه اسناد مرتبط با موضوع پژوهش بود. جهت ارائه آموزش‌های مورد نیاز جهت تحقق توسعه توانمندسازی زنان و شناسایی چالش‌های موجود در این زمینه از روش تحلیل شبکه مضامین استفاده شد. در نتیجه آموزش-های لازم در جهت توانمندسازی مادران در قالب 5 مضمون سازمان‌دهنده آموزش هنری، آموزش مهارتی، آموزش معنوی و دینی، آموزش روان‌شناختی- خودشناسی، آموزش اقتصادی- اجتماعی تدوین گردید و چالش‌های پیش رو جهت اجرایی شدن چنین مهمی در ابعاد مختلف از جمله مقاومت زنان، مقاومت مردان، مقاومت جامعه محلی، مشکلات اقتصادی و سیاسی کاوش و در نهایت راهکارهایی جهت عملی ساختن مؤلفه‌های توانمندسازی مادران ارائه گردید. به منظور اعتباریابی نتایج کیفی از تکنیک‌های قابل قبول بودن و قابل اعتماد بودن استفاده شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Designing an Educational Framework for Developing Women’s Existential Capacities in Muslim societies: a Qualitative Research

نویسندگان [English]

  • Fahimeh Keshavarzi 1
  • Babak Shamshiri 2

1 Education and Psychology Department. Shiraz University, Shiraz. Iran

2 Education and Psychology Department. Shiraz University, Shiraz. Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to provide the training needed to develop woman empowerment. The method of the present study is a qualitative case study. Potential participants in this study included experts and faculty in various fields of education (sociology), sociology, law and psychology, as well as sample women in Fars province (sample managers and mothers), using purposive sampling method. The theoretical saturation criterion was selected from 15 specialists and 10 sample mothers and 5 sample women who had managerial tenure. The method of data collection was in-depth interview and study of documents related to the research subject. The content analysis method was used to provide the training needed to realize the development of women's empowerment and identify the challenges in this area. As a result of the necessary trainings for empowering mothers, 5 themes were organized: art education, skill training, spiritual and religious education, psycho-cognitive education, socio-economic education, and the challenges ahead in implementing such an important one. Exploring various issues such as women's resistance, male resistance, local community resistance, economic and political problems, and finally solutions to make the empowerment components of mother’s work. Accreditation and reliability techniques were used to validate the qualitative results.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Education
  • Empowerment
  • Development
  • Women
  • Muslim societies
اثنی‌عشری، سیدمحمدخلیل و بارانی، مهشید (1395). بررسی تأثیر هنر در ارائۀ نوآورانه جایگاه مادر در جامعه. همایش ملی جایگاه و نقش مادر. انتشارات بین‌المللی نوید شیراز، تابستان 95. [Link]
احمدی، پریسا (1398). بررسی نقش توسعه اکوتوریسم در کارآفرینی و توانمندسازی زنان منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس، پایان نامۀ کارشناسی اشد، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز. [Link]
اسودیان، فاطمه (1397). بررسی وشناسایی موانع توانمندسازی و ارتقاء جایگاه مدیریتی زنان فرهنگی درآموزش وپرورش استان مازندران، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی آمل. [Link]
به‌پژوه، احمد (1395). نقش‌های مادر. همایش ملی جایگاه و نقش مادر. انتشارات بین‌المللی نوید شیراز، تابستان 95. [Link]
تاراسی، زهرا؛ کریم­زاده، حسین و آقایاری هیر، محسن (1398). بررسی عوامل و محرک­های موثر بر توانمندسازی زنان روستایی، مجله تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 54، 237-257. [Link]
حاجی زاده، اکرم و حافظیان، مریم (1398). شناسایی مؤلفه­های توانمندسازی مدیران زن در آموزش و پرورش و ارائۀ الگوی مناسب، زن و جامعه، 10(1)، 45-72. [Link]
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی و آذر، حسن (1392). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع. انتشارات صفار. چاپ پنجم. [Link]
فلاح‌­حقیقی، نگین (1394). میکروکارآفرینی و توانمندسازی زنان روستایی: چالش­های پیش‌رو، نشریه کارآفرینی در کشاورزی، 2(1).
نادی‌نژاد، فاطمه (1395). بررسی نمودهای عملی احترام به مادر از منظر قرآن. همایش ملی جایگاه و نقش مادر، دانشگاه شیراز، 28 و 29 شهریور 95. [Link]
نعمت الهی، محمد (1397). شناسایی عوامل موثر بر توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در استان قم، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی طلوع مهر، قم. [Link]
 

References

Ahmadi, P. (2019). Investigating the role of ecotourism development in entrepreneurship and empowerment of women in Aras Free Trade-Industrial Zone, thesis of submitted, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz (Text in Persian) [Link]
Asniashari, S.M., Barani, M. (2016). Investigating the effect of art in presenting the innovative, National Conference on the Status and Role of the Mother. (Text in Persian) [Link]
Asvadian, F. (2018). I nvestigating and identifying the components of empowerment and promotion of the managerial position of cultural women in education of Mazandaran province, thesis of submitted, Faculty of Humanities, Amol Higher Education Institute (Text in Persian) [Link]
Attride-Stirling, J. (2001). Thematic networks: an analytic tool for qualitative research, Qualitative research, 1(3), 385-405. [Link]
Baird, D. (2014). Intercultural factors in the Peace Corps' role as a change agent in the empowerment of rural Guatemalan women. [Link]
Beh Pajooh, A. (2016). Mother roles, National Conference on the Status and Role of the Mother (Text in Persian) [Link]
Bhat, R. A. (2015). Role of Education in the Empowerment of Women in India. Journal of Education and Practice, 6(10), 188-191. [Link]
Bonilla, J., Zarzur, R. C., Handa, S., Nowlin, C., Peterman, A., Ring, H., ... & Team, Z. C. G. P. E. (2017). Cash for Women’s Empowerment? A Mixed-Methods Evaluation of the Government of Zambia’s Child Grant Program. World Development, 95, 55-72. DOI: https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2017.02.017 [Link]
Brown, S. S., & Clarke, I. C. (2006). A review of lubrication conditions for wear simulation in artificial hip replacements. Tribology transactions, 49(1), 72-78. [Link]
Creswell, J. W. (2007). Five qualitative approaches to inquiry. Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches, 2, 53-80. [Link]
Cunningham, K., Ferguson, E., Ruel, M., Uauy, R., Kadiyala, S., Menon, P., & Ploubidis, G. (2019). Water, sanitation, and hygiene practices mediate the association between women's empowerment and child length‐for‐age z‐scores in Nepal. Maternal & child nutrition, 15(1), e12638. DOI: https://doi/epdf/10.1111/mcn.12638  [Link]
Danaeifard, H., Alwani, S.M., Aar, A. (2013). Qualitative research methodology in management: a comprehensive approach. Ishraqi, Saffar publisher. (Text in Persian) [Link]
Deutsch, J., & Silber, J. (2019). Women’s Empowerment and Child Malnutrition: The Case of Mozambique. South African Journal of Economics, 87(2), 139-179. DOI: https://doi/full/10.1111/saje.12223  [Link]
Falah Haghighi, N. (2015). Micro-entrepreneurship and empowerment of rural women: Leading challenges. Journal of Entrepreneurship in Agriculture, 2(1). (Text in Persian) [Link]
Galiè, A., Jiggins, J., Struik, P. C., Grando, S., & Ceccarelli, S. (2017). Women’s empowerment through seed improvement and seed governance: Evidence from participatory barley breeding in pre-war Syria. NJAS-Wageningen Journal of Life Sciences, 81, 1-8. DOI: https://doi.org/10.1016/j.njas.2017/01.002  [Link]
Galiè, A., Teufel, N., Girard, A. W., Baltenweck, I., Dominguez-Salas, P., Price, M. J., ... & Smith, K. (2019). Women’s empowerment, food security and nutrition of pastoral communities in Tanzania. Global Food Security, 23, 125-134. DOI: https://doi.org/10.1016/j.njas.2019.04.005 [Link]
Geleta, E. B., P. Elabor-Idemudia, , C. Henry, & N. Reggassa, (2017). The Challenges of Empowering Women: The Experience of Pulse Innovation Project in Southern Ethiopia. SAGE Open, 7(4). [Link]
Guinée, N. (2014). Empowering women through education: Experiences from Dalit women in Nepal. International Journal of Educational Development, 39, 173-180. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2014.07.007 [Link]
Gul, S. B. A. (2015). Women and Violence: A Study of Women's Empowerment and Its Challenges in Jammu and Kashmir. Online Submission, 2(7), 1-9. [Link]
Gupta, S., Vemireddy, V., Singh, D., & Pingali, P. (2019). Adapting the Women's empowerment in agriculture index to specific country context: Insights and critiques from fieldwork in India. Global Food Security, 23, 245-255.DOI: https://doi.org/10.1016/j.gfs.2019.09.009  [Link]

Hajizadeh, A., Hafezian, M. (2019). Identifying the components of empowerment of female managers in education and providing a suitable model. Quarterly Journal of Women and Society, 10(37), 45-72. (Text in Persian) [Link]

Hannan, A., Heckert, J., James‐Hawkins, L., & Yount, K. M. (2020). Cognitive interviewing to improve women's empowerment questions in surveys: Application to the health and nutrition and intrahousehold relationships modules for the project‐level Women's Empowerment in Agriculture Index. Maternal & child nutrition, e12871. DOI: https://doi.org/10.1111/mcn.12871  [Link]
Hilbert, M. (2011). Digital gender divide or technologically empowered women in developing countries? A typical case of lies, damned lies, and statistics. In Women's Studies International Forum, 34(6), 479-489. DOI: https://doi.org/10.1016/j.wsif.2011.07.001 [Link]
Huis, M. A., Hansen, N., Otten, S., & Lensink, R. (2017). A three-dimensional model of women's empowerment: Implications in the field of microfinance and future directions. Frontiers in Psychology, 8, 1–14. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.01678 [Link]
Huis, M. A., Hansen, N., Otten, S., & Lensink, R. (2019). The impact of husbands' involvement in goal‐setting training on women's empowerment: First evidence from an intervention among female microfinance borrowers in Sri Lanka. Journal of Community & Applied Social Psychology, 29(4), 336-351. DOI: https://doi.org/10.1002/casp.2404 [Link]
Kabeer, N. (1999). Resources, agency, achievements: Reflections on the measurement of women’s empowerment. Development and Change, 30, 435–464. [Link]
Miedema, S. S., Haardörfer, R., Girard, A. W., & Yount, K. M. (2018). Women’s empowerment in East Africa: Development of a cross-country comparable measure. World Development, 110, 453-464. DOI: https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2018.05.031 [Link]
Naderi Nejad, F. (2016). Examining the practical manifestations of respect for the mother, National Conference on the Status and Role of the Mother. (Text in Persian) [Link]
Onyegbula, R. (2018). Women’s Experiences in Peace Building Processes: A Phenomenological Study of Undeterred Female Leaders in Northern Nigeria, A Dissertation Presented to the College of Arts, Humanities, and Social Sciences of Nova Southeastern University in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy. [Link]
Perryman, L. A., & de los Arcos, B. (2016). Women’s empowerment through openness: OER, OEP and the Sustainable Development Goals. Open Praxis, 8(2), 163-180. [Link]
Samarakoon, S., & Parinduri, R. A. (2015). Does education empower women? Evidence from Indonesia. World Development, 66, 428-442. DOI: https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2014.09.002 [Link]
Sen, G. (2019). Gender Equality and Women's Empowerment: Feminist Mobilization for the SDG s. Global Policy, 10, 28-38. [Link]
Sheykhjan, M. (2014). Empowerment of Women through Education in Twenty First Century. Online Submission. [Link]
Syomwene, A., & Kindiki, J. N. (2015). Women Education and Economic Development in Kenya: Implications for Curriculum Development and Implementation Processes. Journal of Education and practice, 6(15), 38-43. [Link]
Tarasi, Z., Karimzadeh, H., Aghayari hir, M. (2019). Investigating factors and stimuli affecting the empowerment of rural women (Case study: Zanjan city). Researches in Geographical Sciences, 19 (54), 237-257. (Text in Persian) [Link]
Vollmer, S., Khan, S., Tu, L. T. N., Pasha, A., & Sahoo, S. (2017). PROTOCOL: The effect of interventions for women's empowerment on children's health and education: A systematic review of evidence from low‐and middle‐income countries. Campbell Systematic Reviews, 13(1), 1-61. [Link]
World Economic Forum. (2014). The Global Gender Gap Report 2014: Global Rankings. [Link]
Yount, K. M., Crandall, A., & Cheong, Y. F. (2018). Women’s age at first marriage and long-term economic empowerment in Egypt. World Development, 102, 124–134. DOI: https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2017.09.01 [Link]
مطالعات زن و خانواده
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 24
خرداد 1401
صفحه 132-151