مطالعات زن و خانواده
نقد و بررسی دیدگاه مشهور فقهاء امامیه در عدم وجوب استبراء زانیه غیر باردار
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسنده
استادیار فقه و حقوق دانشگاه مذاهب اسلامی تهران- ایران
چکیده
استبراء به معنای برائت رحم و پاکی آن است، در اسلام استبراء جهت پاکی رحم از حمل تشریع شده است که استبراء غیر حامل با دیدن حیض است.از آن جهت که زنا ازمسائلی است که همواره مورد ابتلا بوده خصوصا در جوامع امروزی، ضروری است که در خصوص استبراء زانیه بحث شود. حال این سؤال مطرح می‌شود که زانیه بدون شوهر و غیرباردار در صورتی که قصد ازدواج داشته باشد آیا نیاز به استبراء دارد؟هدف از این تحقیق تبیین حکم استبراء زانیه بدون شوهر وغیر بارداراست. فقهای امامیه دروجوب یا عدم وجوب استبراء زانیه غیر باردار اختلاف دارند، دیدگاه عدم وجوب استبراء به مشهور فقها نسبت داده شده است البته برخی از مشهور به استحباب استبراء و برخی دیگر به احتیاط در این مسئله گرایش پیدا کرده اند.این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی است نشان می‌دهد ادله مشهور ناتمام است؛ به دلیل اینکه استناد مشهور به عموم و اطلاق ادله است که با ادله‌ای که بر وجوب استبراء دلالت می‌کنند، قید زده می‌شوند و اعراض مشهور موجب ضعف روایات وجوب استبراء نمی‌شود زیرا اولا اعراض‌مشهور قدما چندان روشن نیست. ثانیا این اعراض بخاطر این نیست که آنها دلیلی داشته‌اند که به ما نرسیده است، بلکه اعراض آنها اجتهادی است. نتیجه آنکه با وجود روایات وجوب استبراء، قاعده « قاعده لایجوز اجتماع المائین فی رحم واحد» و حفظ میاه و انساب از اختلاط قول به وجوب استبراء ترجیح دارد.
تازه های تحقیق
استبراء زانیه، یکی از مسائل اختلافی بین فقهای امامیه است. مشهور فقها استبراء زانیه بدون شوهر و غیر باردار را واجب نمی‌دانند و برخی دیگر قائل به وجوب استبراء هستند. لسان مشهور در نفی وجوب یکی نیست، برخی استبراء را مطلقاً قبول ندارند و اصلاً نامی از آن نبرده‌اند و ازدواج بعد از زنا را صحیح می‌دانند، برخی استبراء را مستحب و برخی دیگر ضمن اذعان به عدم وجوب استبراء به احتیاط در این مسئله تمایل پیداکرده‌اند.
ادله‌ای که مشهور بر عدم وجوب استبراء به آنها استناد می‌کنند، ناتمام است زیرا آنها به عمومات ادله استدلال کرده‌اند که با روایاتی که دلالت بر وجوب استبراء می‌کنند ـ خصوصاً روایت شیخ طوسی که از نظر سندی معتبر است ـ تخصیص زده می‌شود. علاوه بر روایات وجوب استبراء به دو دلیل دیگر بر وجوب استبرا استناد می‌شود، دلیل اول حفظ میاه و انساب و دلیل دوم قاعده «لایجوز اجتماع المائین فی رحم واحد».
برخی گفته‌اند که چون مشهور از روایات وجوب استبراء اعراض کرده‌اند این اعراض نشانه ضعیف بودن روایات است، لذا کنار گذاشته می‌شوند اما با بررسی صورت‌گرفته اولاً باتوجه‌به اختلاف قدما در این مسئله، اعراض مشهور قدما روشن نیست، افزون بر آن اگر اعراض مشهور پذیرفته شود این اعراض به‌خاطر دلیل خاصی نبوده بلکه به‌خاطر اجتهاد فقها است، لذا اعتبار ندارد.
بنابراین باتوجه‌به روایات وجوب استبراء، قاعده «لایجوز اجتماع المائین فی رحم واحد» و حفظ میاه و انساب از اختلاط قول به وجوب استبراء ترجیح دارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Critique and Examination of the View of Most Imamiyah Jurists on Non-obligation of Istibra' of Non-pregnant Adulteress
نویسنده [English]
- Abdolsamad Aliabadi
Assistant Professor-University of Islamic Dinomination
چکیده [English]
Istibra' means the innocence of the womb and its purity. In Islam, istabra' has been legislated for the purity of the womb from pregnancy, which is a non-pregnant istabra' by seeing menstruation. Since adultery is one of the issues that has always been common, especially in today's societies, it is necessary to discuss the Istibra' of the adulteress. Now, the question arises as to whether an unmarried and non-pregnant adulteress needs to be innocence if she intends to marry. The purpose of this study is to criticize and analyze the view of most jurists about the ruling of Istibra' for an unmarried and non-pregnant adulteress. Our main question is how to criticize and examine the view of most jurists for non-obligation of istibra' of the adulteress? Imamiyah jurists differ on the obligation or non-obligation of istibra' of non-pregnant adulteress. Most jurists agree on the non-obligation of istibra'. Of course, some jurists have agreed on istibra' as being Mustahab and others have been cautious in this matter. This descriptive-analytical study shows that the most jurists' arguments are incomplete; because the jurists refer to the general and absolute arguments that imply the obligation of istibra' and most of jurists' disagreement on this issue do not weaken the narrations and the obligation of istibra'. Because, firstly, the jurists' opposing arguments are not very clear from the past, and secondly, these arguments are not because they had a reason that has not handed down to us, but their opposing arguments are based on ijtihad. The findings suggest that in spite of the narrations of the obligation of istibra', the rule of "la Yajouz Ijtima' al-Ma'ayn fi Rahem Wahid (putting two persons' semen in one womb is not permissible)" and the keeping the semen and generations pure from mixing is preferable to the view of the obligation of istibra'.
کلیدواژه‌ها [English]
- Istibra' of adulteress
- Ideh of adulteress
- non-pregnant adulteress
- womb innocence
- womb purity
)