مطالعات زن و خانواده

اثر بخشی آموزش بخشایشگری بر افزایش عواطف مثبت و همدلی زنان مطلقه تحت پوشش بهزیستی شهرستان دزفول

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 نویسنده مسئول: استادیار، گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران hoseinsabet@atu.ac.ir

3 دانشیار، گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی‌، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر‌بخشی آموزش بخشایش‌گری بر افزایش عواطف مثبت و همدلی زنان مطلقۀ تحت پوشش بهزیستی شهرستان دزفول در سال 1392 بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی و کاربردی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون به‌همراه گروه کنترل و پیگیری بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل 67 نفر از زنان مطلقه تحت پوشش بهزیستی شهرستان دزفول بود که از بین آن‌ها، نمونه‌ای مشتمل بر 30 نفر با شیوۀ نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب، سپس آن‌ها به‌صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره جایگزین شدند و مداخلۀ آموزشی به مدت 6 جلسه و هر جلسه 90 دقیقه، هفته‌ای یک‌بار برای گروه آزمایش اجرا شد. ابزارهای پژوهش، پرسشنامه‌های انگیزه‌های بین فردی مرتبط با آسیب (1998)، عواطف مثبت و منفی (1988)، صفت همدلی باتسون (1997) بود؛ هر دو گروه از شرکت‌کنندگان، قبل و بعد از مداخله و در دورۀ پیگیری به آن‌ها پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و t همبسته و نرم افزار SPSS 22 تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش بخشایش‌گری بر انگیزه‌های بین فردی مرتبط با آسیب و مؤلّفه‌های آن (اجتناب و دوری‌ انتقام) عواطف مثبت و منفی و همدلی تأثیر مثبت معناداری داشته است.‌ لذا آموزش بخشایش‌گری، رویکردی مفید و مناسب برای کاهش رنج‌های عاطفی و مشکلات برخاسته از طلاق زنان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Efficacy Forgiveness on increasing positive emotions and empathy divorced women welfare city of Dezful

نویسندگان [English]

  • Roghaye Mirzazadeh 1
  • Farideh Hosseinsabet 2
  • ahmad Borjali 3

1 Master’s degree in clinical psychology, Allameh Tabataba’I University, Tehran, Iran

2 Corresponding Author: Assistant professor, Clinical psychology department, Faculty of psychology and educational sciences, Allameh Tabataba’I University, Tehran, Iran

3 Associated professor, Clinical psychology department, Faculty of psychology and educational sciences, Allameh Tabataba’I University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The aim of this research was to determine the effectiveness of forgiveness training on increasing positive emotions and empathy of divorced women in Dezful’s welfare program in 2013. Thirty divorced women were randomly selected from the 67 women in Dezful’s welfare program. They were divided into control and experiment groups. Each group was given a pre-test, consisting of the Transgression- Related Interpersonal Motivations (1998) Questionnaires, Positive and Negative Emotions (1988) Questionnaires, Trait Empathy Batson (1997) Questionnaires. The experiment group participated in six sessions of training (90 minutes per week), and the control group did not receive any intervention. The post and follow-up tests were performed and data were analyzed using covariance analysis and t-test, using the SPSS 22 software.  The results show difference between pre- and post-test data in the experiment group. The forgiveness training has the ability to positively impact interpersonal motivations related to emotional damages (such as avoidance, revenge), positive emotions, negative­ emotions and empathy, So, forgiveness training is a useful and effective approach to reduce the emotional suffering and problems arising from divorce in women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • forgiveness
  • positive emotions
  • empathy
  • divorced women
  1. ابوالقاسمی، فرحناز.(1382). هنجاریابی عاطفه مثبت و منفی و اعتبار یابی همزمان آن با مقیاس سلامت ذهن و سرزندگی در دانشجویان دانشگاه  اصفهان، پایانامه ارشد، دانشگاه اصفهان.
  2. آقا بخشی ، حبیب اله؛صداقتی فرد، مجتبی؛ وحید، آرزو.(1389). مطالعه وضعیت بهداشت روانی زنان مطلقه و همسر فوت شده کمیته امداد امام خمینی (ره) و بررسی مقایسه ای آن در سال(1389)، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال سوم، شماره هشتم، پاییز 1389. 42- 19.
  3. بخشی پور، عباس؛ دژکام، محمود(1384). تحلیل عاملی تاییدی عاطفه مثبت و منفی. مجله روانشناسی36، سال نهم، شماره 4، زمستان 1384، 365- 351.
  4. خجسته مهر، رضا؛ افشاری، فرح؛ رجبی، غلامرضا،(1391). بررسی اثر بخشی آموزش گذشت بر سازگاری زنان مطلقه، مطالعات اجتماعی – روانشناختی زنان، سال 10، شماره 10، بهار1391، 37-60.
  5. خجسته مهر، رضا؛ کرایی، امین؛عباس پور، ذبیح الله.(1389). ارزشیابی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه انگیزه بین فردی مرتبط با آسیب، تحقیقات علوم رفتاری، دوره 80، شماره 1، 10-1.
  6. خدابخش، محمدرضا، منصوری، پروین. (1391). رابطه عفو با همدلی در دانشجویان پزشکی و پرستاری، افق دانش: فصلنامه ی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، دوره 18، شماره 2. 45-54.
  7. سهرابی، نادره؛ حسینی، مجید.(1381). بررسی رابطه میان نوع روابط خانوادگی و عاطفه مثبت و منفی دانشجویان دختر و پسر ساکن خوابگاه، اولین کنگره روانشناسی ایران.تهران: انتشارات دانشگاه تربیت معلم.
  8. سیوندی پور، مریم؛ عبداللهی، عبدالحسین،(1391). بررسی تاثیر رویارویی با شاخصه های علمی شادی بر کاهش علایم افسردگی، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، دوره 11، شماره6، 522-514.
  9. عبادی، ندا؛ سودانی، منصور؛ فقیهی، علینقی؛ حسین پور، محمد.(1389). بررسی اثر بخشی آموزش مثبت نگری با تاکیید بر آیات قرآنی بر افزایش امید به زندگی زنان مطلقه شهر اهواز. یافته های نو در روانشناسی، 71-84.
  10. عرب، علی؛ شهیدی ، شهریار؛ باقریان، فاطمه.(1390). اثر بخشی آموزش بخشایش بر میزان خشم و مولفه های آن در افراد متاهل، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال5، شماره4(20)، زمستان 1390، 25-7.
  11. غباری بناب، باقر (1390). استفاده از روش عفو و گذشت در اصلاح روابط بین فردی، مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه تهران ، آذر 1390، 17-1
  12. غباری بناب، باقر؛ کیوان زاده، محمد؛ وحدت تربتی؛ شادی، (1387). بررسی رابطه بین عفو و گذشت و سلامت روانی در دانشجویان علوم پزشکی، مجله روانشناسی و علوم تربیتی، سال 38، شماره2، 167- 180.
  13. لطف آبادی، حسین. (1380). عواطف و هویت نوجوانان و جوانان. تهران: انتشارات نسل سوم.
  14. نادری، لیلا؛ مولوی، حسین؛ نوری، ابوالقاسم،(1394). پیش بینی رضایت زناشویی زوجین شهر اصفهان بر اساس همدلی و بخشودن، دانش پژوهش در روانشناسی کاربردی. سال شانزدهم، شماره4، زمستان 1394،(پیاپی64).75-69.
  15. ناطقیان، سمانه، و رحیمی، چنگیز، و گودرزی، محمد علی، و ملازاده، جواد. (1387). بخشایش و رضایت زناشویی در مردان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه ناشی از جنگ و همسران آنان. فصلنامه اصول بهداشت روانی ، شماره 37، ص 46-33.
  16. هریس، پل. (1380). رشد عواطف  در کودکان. برگردان: محمد. یمینی و محمد. داوودی. سبزاور: انتشارات دانشگاه تربیت معلم.

 

 

Refrence:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  1. Allemand, M., Job, V., Christen, S., & Keller, M. (2008). Forgiveness and action Orientation. Personality and Individual Differences, 45,762-766.
  2. Anderson, C., & Keltner, D. (2002). The role of empathy in the formation and maintenance of social bonds. Behavioral and Brain Sciences, 25(01), 21-22.
  3. Batson, C. D., O'Quin, K., Fultz, J., Vanderplas, M., & Isen, A. (1983). Selfreported Distress and Empathy and Egoistic Versus Altruistic Motivation for Helping, Journal of Personality arid Social Psychology, 45, 706-718.
  4. Beck, S.I (2005).Efficacy of a forgiveness group intervention for aggressive victims. Unpublished Doctoral Dissertation, capella  university.
  5. Beth, P.(2006). Forgiveness and imolicit theories in early adolescents.Unpublished Doctoral Dissertation Wisconsin – Madison university.
  6. Brown, R.P. (2003). Measuring individual differences in the tendency to forgive: Constructvalidity and links with depression. Personality and Social Psychology Bulletin, 29,759–771.
  7. Brown, R.P., & Phillips, A. (2005). Letting bygones be bygones: Further evidence for the validity of the Tendency to Forgive Scale. Personality and Individual Differences, 38, 627–638.
  8. Chida,Y., Steptoe, A. (2008); “Positive psychological well-being and mortality: a quantitative review of prospective observational studies”; Psychosom Med, Vol. 70, pp. 741–56.
  9. Coates, D. (1997). The correlations of forgiveness of self, forgiveness of others, and hostility, depression, anxiety, self-esteem, life adaptation, and religiosity among female victims of domestic violence. Dissertation Abstracts International. Section B : The Sciences and Engineering, 58 (5-B), 2667.
  10. Cooke, K. L. (2008). Models of forgiveness and adult romantic attachment in ended relationships: Forgiveness over time (Doctoral dissertation).
  11. Coyle, C. T & Enright, R. D, (1997). Forgiveness intervention with post abortion men. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 65, 1042-1046.
  12. Davidson Richard J.(2003). Seven sins in the study of emotion  :Correctives from affective neuroscience. Brain and Cogn;52(1):129-32.
  13. Eisenberg, N., & Miller, P. A. (1987). The relation of empathy to prosocial and related behaviors. Psychological bulletin, 101(1), 91.
  14. Emmones, R.A., McCullough, M.E. (2004). The psychology of gratitude. Oxford university press,inc.
  15. Enright, R. D., & Fitzgibbons, R. P. (2004). Forgiveness [Motion Picture]. Madison, WI: American Psychological Association Video Series.
  16. Exline, J.J., Yali, A.M., & Lobel, M. (1999). When God disappoints: Difficulty forgiving God and its role in negative emotion. Journal of Health Psychology, 4, 365–379.
  17. Findlay, L. C., Girardi, A., & Coplan, R. J. (2006). Links between empathy, social behavior, and social understanding in early childhood. Early Childhood Research Quarterly, 21(3), 347-359.
  18. Fontenelle, L. F., Soares, I. D., Miele, F., Borges, M. C., Prazeres, A. M., Rangé, B. P., & Moll, J. (2009). Empathy and symptoms dimensions of patients with obsessive–compulsive disorder. Journal of psychiatric research, 43(4), 455-463.
  19. Freedman, S. R., & Enright, R. D. (1996). Forgiveness as an Intervention goal with incest survivors. Journal of Con-sulting and Clinical Psychology, 64, 983-992.
  20. Fry D.P, Bjorkqvit K.(1997). Cultural variation in conflict resolution: alternatives to violence. New York: Psychology Press.
  21. Hay D.F.(1994). Prosocial development. J Child Psychol Psychiat Allied Discip; 35(1): 29-71.
  22. Hebl, J., & Enright, R. D. (1993). Forgiveness as a psychotherapeutic goal with elderly females. Psychotherapy, 30, 658-667.
  23. Henry, C. S., Sager, D. W., & Plunkett, S. W. (1996). Adolescents' perceptions of family system characteristics, parent-adolescent dyadic behaviors, adolescent qualities, and adolescent empathy. Family Relations, 283-292.
  24. Joliffe.D, Farrington.D. (2010). IS  low empathy related to bulling after controlling for individual and social background variables? Journal of Adoles ,cence 1-13, WWW.elsevier. Com
  25. Kitson, G. C & Holmes, W. M, (1992). Portrait of divorce: Adjustment to marital breakdown. New York: Guilford Press.
  26. Laurent, S. M., & Hodges, S. D. (2009). Gender roles and empathic accuracy: The role of communion in reading minds. Sex Roles, 60(5-6), 387-398.
  27. Lawler-Row, K.A., & Piferi, R.L. (2006). The forgiving personality: Describing a lifewell lived?. Personality and Individual Differences, 41, 1009–1020.
  28. Lerner, A. J. (2006). Gender and forgiveness in early married couples., Virginia: Virginia Commonwealth University.
  29. Lin, W. N. (1998). Forgiveness as an intervention for late adolescents with insecure attachment in Taiwan. Dissertation Abstracts International. Section B : The Sciences and Engineering, 59, (5-B), 2456.
  30. Lizarraga, M. L., Ugarte, M. D., Cardelle-Elawar, M., Iriarte, M. D., & Sanz de Acedo Baquedano, M. T. (2003). Enhancement of self-regulation, assertiveness, and empathy. Learning and Instruction, 13(4), 423-439.
  31. Louden, G.M. ,Gerber ,Ed.S. (2008). A group forgiveness intervention for adult male homeless andividuals: Effects on forgiveness rumination ,and social connectedness, Unpublished Doctoral Dissertation, texas atsan Antonio university
  32. Luskin, F & Thoresen, C. E, (1997). The effects of forgiveness training on psychosocial factors in college age adults. Unpublished manuscript, Stanford University.
  33. Luskin, F. M, (2002). Forgive for Good: A Proven Prescription for Health and Happiness. Harper Collins: San Francisco.
  34. Maltby J, Macaskill A, Day L. (2001). Failure to forgive self and others: A replication and extension of the Relationship between forgiveness, personality, social desirability and general health. Pers Indiv Diff,30:881-5.
  35. Maltby, J., Day, L., & Barber, L. (2004). Forgiveness and mental health variables: Interpreting the relationship using an adaptational-continuum model of personality and coping. Personality and Individual Differences, 37, 1629–1641.
  36. McCullough ME, Hoyt WT. (2002) Transgression related motivational dispositions: Personality substrates of forgiveness and their links to the big five. Pers Soc Psychol Bull,28:1556-73.
  37. McCullough ME, Worthington EL, Jr., Rachal KC. (1997). Interpersonal forgiving in close relationships. J Pers Soc Psychol; 73(2): 321-36.
  38. McCullough, M. E., Rachal, K. C., Sandage, S. J., Worthington Jr, E. L., Brown, S. W., & Hight, T. L. (1998). Interpersonal forgiving in close relationships: II. Theoretical elaboration and measurement. Journal of personality and social psychology, 75(6), 1586.
  39. McCullough, M.E., Bono, G., & Root, L.M. (2007). Rumination, emotion, and forgiveness: Three longitudinal studies. Journal of Personality and Social Psychology, 92, 490–505.
  40. McCullough, Michael E. (2001). “Forgiveness: Who Does It and How Do They Do It?” Current Directions in Psychological Science10(6):194–197.
  41. Mercer, S. W., Neumann, M., Wirtz, M., Fitzpatrick, B., & Vojt, G. (2008). General practitioner empathy, patient enablement, and patient-reported outcomes in primary care in an area of high socio-economic deprivation in Scotland—a pilot prospective study using structural equation modeling. Patient education and counseling, 73(2), 240-245.
  42. Michell, G. Nancy, D. Stanley, S.(2012). Positive Affect Negative Affect Social Support as Mediator of  the  Forgiveness – Health Relationship. The journal of social psychology , 152(3) , 288 – 307.
  43. Munoz-Eguilta, A, (2007). Irrational Beliefs as Predictors of Emotional Adjustment after Divorce, Journal of Rational-Emotive & Cognitive Behavior, 25, 1-12.
  44. North,j.(1998.)the”Ideal”of forgiveness: Aphilosophers exploration.In R.D.Enright,and J,North (Eds) ,Exploring forgiveness(pp.15-39)Madison,WI:TheUniversity of Wisconsin press.
  45. Offerman-Zuckerberg J.(1992). The parenting process: a psychoanalytic perspective. J Ame Acad Psychoanal; 20: 205-214.
  46. Orcutt, H.K. (2006). The prospective relationship of interpersonal forgiveness and psychological distress symptoms among college women. Journal of Counseling Psychology, 53, 350–361.
  47. Pothen, S. (1987).Divorce, its Causes and consqences in Hindu society. New Dehli: vikas Publishing House.
  48. Pressman, S.D., Cohen, S. (2005); “Does positive affect influence health?”; Psychol Bul, Vol. 131, pp. 925–71.
  49. Reed, L.C, & Enright ,R..D. (2006). The effects of forgiveness therapy on depression ,anaxiety and posttraumatic stress for women after spousa emotional abuse. Tournal of consulting and clinical psychology, 5, 920 -929
  50. Rieffe C, Ketelear L, Wiefferink CH. Assessing empathy in young children: construction and validation of an empathy questionnaire (em que) personality and individual differences; 2010.
  51. Rye, M. S & Pargament, K. I, (2002). Forgiveness and romantic relationships in college: Can it heal the wounded heart? Journal of Clinical Psychology, 58, 419-441.
  52. Rye, M. S; Pargament, K. I; Pan, W; Yingling, D, W; Shogren, K, A & Ito, M, (2005). Can Group Interventions Facilitate forgiveness of an Ex-Spouse? A Randomized Clinical Trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 73 (5), 880-892
  53. Staub E Pearlamn, L.A. (2001). Forgiveness journal of personality and social psychology, 73 , 321- 336
  54. Stewart, K. & Colleagues (2000). "Effects of Parental Separation and Divorce on Very Young Children". Journal of Family Psychology. Vol. 14, No. 2.
  55. Subkoviak, M. J., Enright, R. D., Wu, C. R., Gassin, E. A., Freedman, S.,Olson, L. M., & Sarinopoulos, I. (1995). Measuring interpersonal.
  56. Thompson, L.Y., Snyder, C.R., Hoffman, L., Michael, S.T., Rasmussen, H.N., & Billings, L.S. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73, 313–359.
  57. Tse MC, Cheng ST.(2006). Depression reduces forgiveness selectively as a function of relationship closeness and transgression. Pers Indiv Diff,40:1133-41.
  58. Tse.W.S, Yip, T.H.J. (2009). Relationship among dispositional forgiveness of others, interpersonal adjustment and psychological well-being: Implication for interpersonal theory of depression. Personality and Individual Differences,46 , 365–368.
  59. Wade, N. G. , Worthington E.L. , j r. & ,  Meyer,  J. E. (2005). But do They work? A Metaanalysis of group interventions promote forgiveness. In . E.L.  Worthington ,Jr. (Ed.) , Handbook of forgiveness. (PP. 423 - 440) Newyork: Rutledge.
  60. Wade, S. H. (1989). The development of a scale to measure forgiveness (Doctoral dissertation). Fuller Theological Seminary, Pasadena, CA.
  61. Watson, D, & Tellegen, A, (1985). Toward a consensual structure of mood,  psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5-14
  62. Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: the PANAS scales. Journal of personality and social psychology, 54(6), 1063.
  63. Watson, M. J. (2007). The relationship between intrapersonal forgiveness and eating disorder symptomatology in anorexic and bulimic adult females. ProQuest.
  64. Worthington E.L.(2001). Five steps to forgiveness. New York: Crown Publishers.
  65. Worthington EL, Jr.(2005). Hope-Focused Marriage Counseling Recommendations for Researchers, Clinicians and Church workers. Journal of Psychology and Theology; 31(3): 231-9.
  66. Worthington Jr, E. L., & Wade, N. G. (1999). The psychology of unforgiveness and forgiveness and implications for clinical practice. Journal of Social and clinical psychology, 18(4), 385.
  67. Worthington, E. L., Berry, J.W., & Parrott, L., III. (2001). Unforgiveness, forgiveness, religion, and health. In Plante, T.G.& Sherman, A.C. (Eds.), Faith and health: Psychological perspectives (pp.107-138). New York: The Guilford Press.
  68. Worthington, E. L., Jr., & Wade, N. G. (1999). The social psychology of unforgiveness and forgiveness and the implications for clinical practice. Journal of Social and Clinical Psychology, 18(4): 385– 418.
  69. Worthington, Evert (1998). An Empathy, Humility, Commitment model of Forgiveness Applied within Family Dyads, Journal of Family Therapy,20: 59-76.
  70. Ysseldyk, R., Matheson, K., & Anisman, H. (2007). Rumination: Bridging a gap between forgivingness,vengefulness, and psychological health. Personality and Individual Difference,42, 1573–1584.
مطالعات زن و خانواده
دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 11
خرداد 1397
صفحه 133-147