مطالعات زن و خانواده

بررسی حقوقی وضعیت تابعیت و بی تابعیتی زنان از منظر حقوق بشر

نوع مقاله : مفهومی

نویسنده

دکترای حقوق بین الملل - استادیار گروه حقوق دانشگاه الزهرا(س)

چکیده

نظام بین المللی حقوق بشر در حوزه تابعیت و بی تابعیتی با تصویب اسناد متعدد جهانی و منطقه ای در طول قرن بیستم توسعه یافته است. این امر بیان گر آن است که تاثیر وضعیت بی تابعیتی بر حمایت حقوق بشری در سطح بین المللی مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به ارتباط در حال توسعه میان تغییر غیرارادی تابعیت و بی تابعیتی ، این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی سازمان های وابسته به سازمان ملل و اسناد حقوق بشری مرتبط با تابعیت و کاهش بی تابعیتی زنان را مورد توجه قرار داده است. تا زمان کنوانسیون لاهه مربوط به تعارض قوانین تابعیت مصوب 1930 و پروتکل لاهه در زمینه بی تابعیتی مصوب 1930 محدودیتی بر دولت ها در جهت پیشگیری از بی تابعیتی به موجب حقوق بین الملل تحمیل نمی شد. در این مقاله بررسی می شود که چگونه این اسناد بین المللی حقوق بشری در خصوص موضوعات تابعیت و بی تابعیتی نسبت به حاکمیت اولیه دولت موضع متفاوتی اتخاذ کرده است. در همین راستا مشخص خواهد شد که نظام بین المللی حقوق بشر محدودیت هایی را بر حاکمیت دولت در حوزه تابعیت تحمیل می کند. امروزه به موجب حقوق بین الملل اختیارات یک دولت در اعطا و سلب تابعیت خود نامحدود نیست و نظام بین المللی حقوق بشر محدودیت هایی را در این خصوص به منظور کاهش بی تابعیتی زنان تحمیل می کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Legal analysis of status of women’s nationality and statelessness In point of view human rights

نویسنده [English]

  • latifeh hosseini

Phd in International law, Assistant Professor of Alzahra University, Department of law

چکیده [English]

The international human rights law on nationality and statelessness has developed through the adoption of a number of international and regional instruments during the twentieth century. This indicates the effect of stateless status on human rights protection is beginning to receive attention at the international level. There is a developing relationship between involuntary changing of nationality and statelessness. This proposition takes in to account the current United Nations agencies and human rights instruments on women nationality and on reducing statelessness among women. International law did not impose any limits on states to avoid women’s statelessness until the 1930 Hague conventions on conflict of nationality laws and the 1930 Hague protocol on statelessness. This article shall examine how these international human rights instruments signify a shift away from the primacy of state sovereignty on nationality and stateless issues. In doing so it concludes international human rights law impose limits on state sovereignty on nationality. Todays under international law the powers of a state to confer its nationality and to withdraw nationality is not unlimited. International law limits imposed on state sovereignty on conferral and withdrawal of nationality would help to reduce statelessness among women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • nationality
  • statelessness
  • Women
  • human rights
ارفع‌نیا، بهشید(1376). ‌حقوق بین الملل خصوصی، تهران: بهتاب.
الیاسی، مرتضی(1383). ‌حق شرط بر معاهدات بین‌المللی، ماهنامۀ معرفت، 7 (پیاپی 82):71-‌82‌.‌
سلجوقی، محمود(1388). ‌حقوق بین‌الملل خصوصی(جلد اول)، تهران: میزان.
ضیایی بیگدلی، محمدرضا(1383). ‌حقوق معاهدات بین المللی، تهران: گنج دانش.
ضیایی بیگدلی، محمدرضا(1393). حقوق بین‌الملل عمومی، تهران: گنج دانش.
 فلسفی، هدایت الله(1380-1381). ‌حق، صلح و منزلت انسانی، مجله حقوقی، 19( 26-27):5-130.
قاری سید فاطمی، سید محمد(1390). حقوق بشر در جهان معاصر (دفتر یکم)، تهران: شهر دانش.
قربان‌نیا، ناصر(1390). ‌حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی: 4-91.
عباسی، بیژن(1390). حقوق بشر و آزادی‎های بنیادین، تهران: نشر دادگستر.
 عماد زاده، محمد کاظم(1366). ‌استفاده از « حق شر» در معاهدات بین المللی، مجله حقوقی، ش8، بهار و تابستان
مدنی، سید جلال الدین(1369). حقوق بین‌الملل خصوصی، تهران: احمدی. ‌
مکرمی، محمد علی(1386). ‌حقوق بین‌الملل خصوصی، تهران: دانشکده علوم قضایی.
---- (1381). مجموعه اسناد بین‎المللی حقوق بشر، ‌زیر نظر اردشیر امیر ارجمند، جلد اول، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
 
Arfa niea, B. (1997). Private international law, Tehran: Behtab(Text In Presian).
Abaasi, B. (2011). Human Rights and fundamental freedoms, Tehran: Dadgostar(Text In Presian).
Amirarjoman, A.(2002). International Human Rights Instruments, Tehran: Shahid Beheshti University(Text In Presian).
Angela H. & Siobhan L.(1999). Ahuman Rights: an agenda for the 21st century, Cavendis publishing limited, London, Sydaney.
Andrew H. (1999). power, principles and prudence: protecting human rights in a deeply divided world in: Tim Dunne and Nicholas J. Wheeleer, Human rights in Global politices, Cambridge university press.
Barelli, M. (2010). The Interplay between Global and Regional Human Rights Systems in the Cnstruction of the Indigenous Rights Regime, Human Rights Quarterly, 32(4): 951-979.
Carol B. (‌1998). Stateless and the problem of resolving nationality states, , 10, international Journal of Refugee Law, 156,167.
Convention on the nationality of married women, UN resolution 1040 (XI), 1957, entered into force11 August 1958.
Convention on the political rights of women, general assembly resolution 460 (VII), 1952, entered into force July 1954.
Convention on the elimination of all forms of discrimination against women, 1979, UN TS 20378, Vol 1249.
Ekaterian, Y. & Rivenko, K. (2009). women, Islam and International Law, Martinus Nijhoff, Leiden Boston.
European convention on nationality.( 1997). entered into force 1 March 2000.
Emad Zadeh, K.(1987). Rezervation in international treaty, Legal Mgazine, No 8, (Text In Presian).
Elyasi, M.(2004). Rezervation on international treaty, Marefat, No82, (Text In Presian).
Falsafi, H.(2002). Right, Peace and Dignity, Legal Mgazine(Text In Presian).
Ghari S. F., & Mohammad, S. (2011). Human Rights in contemporary World, Tehran: Shahr Daanesh(Text In Presian).
Ghorban nia, N.(2011). Human Rights and Humanitarian law, Tehran(Text In Presian).
Hague convention on certain questions relating to the conflict of nationality laws, 1930, entered into force 1937.
Inter American Court of Human Rights(1984). Advisory opinion, Human Rights Law Journal, 161, (32)-(35)
Mokarami, M. A.(2007). Private international law, Tehran: Judicial science University (Text In Presian).
Madani, S. Jalal(1990). Private international law, Tehran: Ahmadi(Text In Presian).
Mark E, Villiger(2009). Commentary on the Vienna convention on the law of treaties1969, Martinus Nijhoff publishers, Leiden: Boston.
P. M North(1923). Cheshire s private international law, London, Butt ER Worths, 1974PCIJ, Series B, No 4, 13.
Saljoghi, M.(2009). Private international law, Tehran: Mizan.
Tang Lay Lee(2005). statelessness, Human rights and Gender, Irregular migrant workers from Burma in Thailand, Martnus Nijhoff, Leiden Boston.
The hahue protocol relating to a certain case of stateless(1930). entered into force1937.
The convention relating to the status of refugees, 1951, entered into force 1 July 1954.
The convention relating to the status of stateless persons, 1954, entered into force 1960.
The convention on the reduction of statelessness, 1961, entered into force 13 December 1975.
The American convention on human rights, 1969, entered into force 18 July 1078.  
UN Doc CRC/C/SR. 465 (23 Sep 1998) CRC Committee consideration of state Report: Japan
UN Doc CRC/C/SR. 4 59 (16 Sep 1998) CRC Committee consideration of state Report: Democratic peples republic of Korea
UN Doc. E/CN. 6/1999/WG/L2 (1999)
William A. Schabas(1997). Reservation to the convention on the elimination of all forms of discrimination against women and the convention on the rights of child, William and Mary, Journal of women and the law, 3: 79-112.
Ziaei bigdeli, M. R.(2004). International Treaty Law, Tehran: Ganj Daanesh(Text In Presian).
Ziaei bigdeli, M. R.(2014). Public international law, Tehran: Ganj Daanesh(Text In Presian).
مطالعات زن و خانواده
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
مهر 1396
صفحه 101-128