طراحی الگوی محتوای آموزش مددجویان زن، مطالعه‌ای کیفی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسنده

استادیار گروه علوم تربیتی،دانشکده منابع انسانی، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

10.22051/jwfs.2023.43573.2973

چکیده

ایجاد شرایط مناسب آموزشی و تربیتی در زندان‌ها و بندهای خاص زنان به‌عنوان یک روش پیشگیری می‌تواند بسیار مؤثر باشد. هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی محتوای آموزشی مددجویان زن با رویکردی استقرائی، از نوع کیفی-اکتشافی بود. بر این اساس کشور به 4 منطقه جغرافیایی تقسیم شد. جامعه هدف 4 زندان مرکزی استان‌های تهران، اهواز، کرمان و تبریز بود. مشارکت‌کنندگان شامل 37 مددجوی زن،4 رئیس زندان، 31 کارشناس و مراقب بود. جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از مصاحبه نیمه ساخت‌یافته تا اشباع داده و گروه کانونی انجام شد؛ که داده‌های آن با استفاده از تحلیل مضمون مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. از یافته‌های پژوهش 364 مفهوم درزمینۀ مؤلفه‌های آموزشی استخراج شد. پس از تلفیق مفاهیم مشترک و طبقه‌بندی مضامین، الگوی محتوای آموزشی حاصل، دارای 5 بعد (مهارت اجتماعی، بهداشت و سلامت، آشنایی با زندان، اطلاعات حقوقی و پرورشی)، 9 مؤلفه (مهارت زندگی، مهارت ارتباط، انتظارات نقشی، بهداشت و درمان، سلامت روان، زندگی در زندان، آسیب‌های خاص زنان، دانش حقوقی- قضایی و فرهنگی–تربیتی) و 91 زیر مؤلفه شد. همچنین مؤلفۀ مهارت زندگی با 18 زیر مؤلفه و آسیب‌های خاص زنان با 16 زیر مؤلفه از مهم‌ترین موضوعات محتوای آموزشی شدند. نتایج نشان داد محتوای برخاسته از نیازهای آموزشی و الگوی مفهومی تدوین‌شده می‌تواند نقش بسزایی در ارائه یک آموزش هدفمند و همه‌جانبه برای این گروه از زنان ایفا کند.

تازه های تحقیق

از یافته‌های پژوهش 364 مفهوم درزمینۀ مؤلفه‌های آموزشی استخراج شد. پس از تلفیق مفاهیم مشترک از طریق طبقه‌بندی مضامین، الگوی محتوای آموزشی حاصل، دارای 5 بعد (مهارت اجتماعی، بهداشت و سلامت، آشنایی با زندان، اطلاعات حقوقی و پرورشی)، 9 مؤلفه (مهارت زندگی، مهارت ارتباط، انتظارات نقشی، بهداشت و درمان، سلامت روان، زندگی در زندان، آسیب‌های خاص زنان، دانش حقوقی- قضایی و فرهنگی- تربیتی) و 91 زیر مؤلفه شد. همچنین مؤلفۀ مهارت زندگی با 18 زیر مؤلفه و آسیب‌های خاص زنان با 16 زیر مؤلفه از مهم‌ترین موضوعات محتوای آموزشی شدند. نتایج نشان داد محتوای برخاسته از نیازهای آموزشی و الگوی مفهومی تدوین‌شده می‌تواند نقش بسزایی در ارائه یک آموزش هدفمند و همه‌جانبه برای این گروه از زنان ایفا کند

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Designing the content model of training female clients, a qualitative study

نویسنده [English]

  • Akram Alimardani

Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Human Resources, Amin Police University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Creating suitable educational and educational conditions in prisons and special wards for women as a prevention method can be very effective. The aim of the current research was to design the model of educational content for female clients with an inductive, qualitative-exploratory approach. Based on this, the country was divided into 4 geographical regions. The target population was 4 central prisons in Tehran, Ahvaz, Kerman and Tabriz provinces. The statistical sample of participants included 37 female clients, 4 prison chiefs, 31 experts and caregivers. Data collection was done using semi-structured interview until theoretical data saturation and focus group; whose data was analyzed using thematic analysis. From the findings of the research, 364 concepts were extracted in the field of educational components. After combining common concepts through central and selective coding and classification of themes, the resulting educational content model has 56 dimensions (self-awareness, social skills, health and safety, familiarity with prison, legal and educational information, knowledge and attitude), 109 components. life skills, communication skills, role expectations, health and treatment, mental health, life in prison, women's special injuries, judicial and cultural-educational legal knowledge) and 91 sub-components. Also, the life skills component with 18 sub-components and women's special injuries with 16 sub-components became the most important subjects of educational content. The results showed that the content arising from the educational needs and the developed conceptual model can play a significant role in providing a targeted and comprehensive education for this group of women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • pattern design"
  • "female helpers"
  • " Educational content"
  • "jailed women
حسینچاری، مسعود. (1392). پیامدهای زندان بر سلامت عمومی زنان زندانی بر مبنای روانشناسی مثبت نگر زندان‌های استان کرمان و یزد. طرح پژوهشی به سفارش سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور.
روشن پور، مجتبی، محسنی، رضا علی و آقاجانی، حسین. (1399). تبیین جامعه‌شناختی عوامل طرد اجتماعی زندانیان زن و اثر آن بر چرخه بازگشت به زندان (موردمطالعه زندان‌های استان لرستان). پژوهش‌نامه زنان، 11(34)، 1-35. doi: 10.30465/ws.2021.22048.2462.]لینک]
رئیس قوه قضائیه. (1400). آئین‌نامه اجرائی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور. ]لینک]
زارعی پور، مرادعلی، نرمایون، نوشین، محمودی، حسن، جدگال، خیرمحمد و زارع، فاطمه. (1396). بررسی سلامت معنوی و ارتباط آن با جرم در مددجویان زن شهرستان ارومیه (سال 1395). پژوهش در دین و سلامت، 4(1)، 22-33. doi.org/10.22037/jrrh.v4i1.16011 ] لینک]
سامری، هدا. (1396). بررسی نقش آموزش‌های فرهنگی، اجتماعی در توانمندسازی زنان زندانی پس از آزادی (مطالعه موردی). دومین همایش ملی جایگاه زنان در کارآفرینی و توسعه پایدار.]لینک]
سراج‌زاده، حسن و نور‌بخش، ‌افروز. (1387). بررسی رابطه توسعه اقتصادی و اجتماعی با جرم زنان در ایران. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 18(6)، 31-54،10.22051/JWSPS.2008.1360 doi.org/. ]لینک]
سیگل، لاری جی.(1385). جرم‌شناسی. ترجمه یاشار سیف الهی، تهران، انتشارات معاونت آگاهی ناجا.
صادقی فسایی، سهیلا، میرحسینی، زهرا. (1393). تحلیل جامعه‌شناختی روایت زنان از زندان پس از آزادی. فصلنامه زن در توسعه و سیاست، 12(3) 345-362] doi.org/10.22059/jwdp.2014. لینک]
طغرانکار، حسن. (1386). جایگزین‌های حبس در قلمرو نظام عدالت کیفری زنان. ماهنامه اصلاح و تربیت،55(4)15-18. ]لینک]
عماد زاده، مصطفی. (1382). اهمیت سرمایه‌گذاری در آموزش زنان. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 1(7)115-140.]لینک]
فرح نژاد، امیر، محمدی، رضا و خرسندی یامچی، اکبر. (1399). ارزشیابی اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی در زندان‌ها. انتظام اجتماعی، 12(4) 169-198، doi.org/DOR:20.1001.1.20086024.1399.12.4.7.0 ] لینک]
کاظم‌زاده، صبا، فاضلی نسب، بهمن و محمدی، صیاد. (1394). نقش زن در سلامت خانواده و جامعه. اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی، ساری.] لینک]
کردمیرزا، عزت اله. (1392). بررسی تبعات زندان برای زنان زندانی. طرح پژوهشی به سفارش سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور.
لاریجانی، مهسا و علیمردانی، اکرم. (1399). بررسی فرایندهای زندانبانی، اصلاحی و تربیتی در زندان زنان تهران و ارائه الگوی خاص برای زندان زنان. طرح پژوهشی به سفارش سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور.
مشیر، زهرا سادات. (1395). جامعه‌شناسی زندان زنان. چاپ اول، انتشارات جامعه شناسان، تهران.
مظاهری، مهرداد، خلیقی، نسرین، رقیبی، مهوش و سرابندی، حسن. (1390). شیوع اختلالات شخصیت در میان زندانیان زن زندان زاهدان. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان (طبیب شرق)،13(3) 46-49. ]لینک]
معظمی، شهلا، شیروی، مهسا و صالحی، معصومه. (1394). تأثیر زندان بر تکرار جرم زنان. دانش­نامه حقوق و سیاست، 11(23)39-58.]لینک]
مقتدری انجم، زهرا و فرح بیجاری، اعظم. (1396). بررسی بهزیستی روان‌شناختی زنان زندانیان (مطالعه موردی: زندان قزل‌حصار). کنگره بین‌المللی نقش زن در سلامت خانواده و جامعه. ]لینک]
نژاد سبزی، پروانه. (1392). بررسی تبعات زندان برای مددجویان زن در استان لرستان. طرح پژوهشی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور.