نوع مقاله : مرور نظام مند

نویسندگان

• راحله کاردوانی ¹
• معصومه نفیسی راد ²

¹ پژوهشگر پژوهشکده مهرستان (مطالعات حکمرانی)

² طلبه سطح ۳ فقه و اصول جامعه الزهرا و کارشناسی ارشد مطالعات زنان دانشگاه ادیان و مذاهب قم، قم ، ایران

چکیده

در دهه های اخیر، تحولات عمیق و گستردة جهانی، سبب کاهش مطلوبیت الگوی زن سنتی و بحران هویت در سازگاری نقش‌های سنتی و مدرن شده است. در زمینه هویت زنان در ایران، پژوهش‌های بسیاری صورت گرفته است. به منظور فهم یکپارچة مسائل و راهبردها و آگاهی از خلاء‌های پژوهشی در این حوزه، خوانشی ثانویه از آنها ضروری است. هدف پژوهش حاضر مرور نظام‌مند پژوهش‌های منتشر شده در حوزه‌ی هویت زنان در ایران در دو دهه 80 و 90 است که در جستجوی اولیه، جمعاً 421 پژوهش کمّی و کیفی بوده و بعد از اعمال معیارهای ورود و خروج، در نهایت 67 پژوهش معتبر انتخاب شده است.
نتایج نشان داد زمینه های هویت ساز زنان عمدتاً تحصیلات و پایگاه اجتماعی و اقتصادی است و هر چه زنان دارای سن کمتر، تحصیلات بیشتر و پایگاه بالاتری باشند، میزان بازاندیشی در مورد هویت جنسیتی بیشتر است. اگرچه هویت زنان در ابعاد مختلفی شامل هویت فردی، هویت ملی، هویت اجتماعی، هویت دینی، هویت جنسیتی و هویت قومی یا محلی مهم و قابل بررسی است، اما در مطالعات دو دهة اخیر، عمدتاً هویت اجتماعی و هویت جنسیتی، مورد توجه پژوهشگران بوده اند. در کشاکش و تقابل دو وجه هویت سنتی و مدرن، گفتمان جهانی بر محور هویت شخصی مدرن، در مقایسه با گفتمان سیاسی حاکم، تأثیر بیشتری بر زنان داشته است و زنان تحصیل کرده و شاغل که پایبندی مذهبی کمتری دارند بیش از سایر تیپ‌ها در برابر الگوی ارائه شده برای زنان از سوی گفتمان حاکم، مقاومت و تعارضات هویتی کمتری را تجربه میکنند.

کلیدواژه‌ها

• مرور نظام‌مند
• هویت زنان
• هویت جنسیتی
• عوامل هویت‌ساز
• هویت اجتماعی زنان

موضوعات

• زن و خانواده

عنوان مقاله [English]

Factors affecting on women's identity in Iran: a Systematic review of researches in the last two decades

نویسندگان [English]

• Rahele Kardavani ¹
• Masoumeh Nafisirad ²

¹ researcher of Mehrestan Research Institute (Governance Studies)

² University of Religions and denominations of qom, Qom, Iran

چکیده [English]

In the past few decades, there have been significant global changes that have led to a decline in the appeal of the conventional female image and have sparked a sense of uncertainty over the compatibility of traditional and contemporary gender roles. Numerous studies have been conducted in the realm of women's identity within the context of Iran. To have a comprehensive understanding of the difficulties and strategies, as well as to identify the existing research gaps within this discipline, it is imperative to engage in secondary reading. The objective of the present study is to conduct a systematic review of the scholarly literature pertaining to the topic of women's identity in Iran during the 2000s and 2010s. Initially, a total of 421 quantitative and qualitative studies were identified through a systematic search. Following the application of predetermined inclusion and exclusion criteria, a final selection of 67 relevant and reliable studies was made.

کلیدواژه‌ها [English]

• Systematic review
• women's identity
• gender identity
• identity-forming factors
• women's social identity