نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسنده

• کوثر فیروزپور

حقوق بین الملل ، دانشگاه تهران، تهران ، ایران.

چکیده

مهاجرت بین‌المللی پدیده‌ای در حال رشد است که اکثر کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از آن جا که مهاجران تبعه کشور پذیرنده نیستند، در برابر نقض حقوق بشر آسیب پذیرند و هنگامی که وارد کشوری می‌شوند، اعم از آن که ورود آن ها قانونی یا غیرقانونی باشد، شاهد نادیده گرفتن حقوق خود در مقایسه با اتباع آن کشور هستند. این در حالی است که حقوق بشر باید برای همه افراد بشر، صرف نظر از موقعیت مهاجرتی آنان رعایت شود. در این میان، کارگران زن مهاجر موقعیت حساس‌تری دارند. زنان کارگر مهاجر به دلیل داشتن ویژگی های جنسیتی و مهاجرتی که عمدتا شغل های کم درآمدی دارند و در مشاغل خانگی مشغول می‌شوند ، از حمایت‌های ناچیزی برخوردارند. مضاف بر آن که استثمار و شرایط کاری نامساعدی را تجربه می کنند. بنابراین جلوگیری از سو استفاده ،تبعیض و حمایت از گروه های آسیب پذیر ضروری است. از این رو سازمان بین‌المللی کار در ادامه سایر معاهدات بین المللی موجود، با وضع کنوانسیون کار شایسته برای کارگران خانگی و ایجاد تضمینات رویه‌ای و نظارتی در جهت احترام، حمایت و ایفای حقوق بشر کارگران زن مهاجر تلاش می‌کند. هدف از این مقاله، بررسی آسیب‌پذیری کارگران زن مهاجر و تحلیل ابعاد حقوقی حمایت‌های کنوانسیون کار شایسته برای کارگران خانگی است.

تازه های تحقیق

تعداد مهاجران طولانی مدت بین المللی که در کشور خارجی بیش از یک سال اقامت دارند، به­طور ثابت در چند دهه اخیر افزایش یافته­است و امروزه به­طور تقریبی258 میلیون نفر در این دسته قرار می گیرند. مهاجران بین­المللی از بخش­های مختلف جهان به بخش­های دیگر جابه­­جا می­شوند. در واقع تعداد کشورهایی که تحت­تأثیر مهاجرت نیستند، ناچیز است. انگیزه­های افراد برای مهاجرت متنوع است، اما دراین­میان، عده­ای به­دنبال بهبود وضعیت اقتصادی خود در آن سوی مرزهای کشورشان هستند. به­همین­دلیل، مهاجرتِ کاری بخش مهمی از مهاجرت­ها را تشکیل می­دهد. مهاجرت کاری از اواسط سال1990 به­طورثابت افزایش­یافت؛ راه­های ورود به کشورها آسان­شد و به افراد جواز کار برای مدت طولانی داده­شد. افراد با مهارت­های مختلف به کشورهای مقصد مهاجرت می­کنند. افراد با مهارت کم در مشاغل خانگی فعالیت می­کنند که علی­رغم این که برای بسیاری از آنان تجربه­ای مثبت است و منجر به زندگی بهتر و بهبود اوضاع اقتصادی اجتماعی می­شود، می­تواند منشأ مشکلات زیادی نظیر استثمار، سوءاستفاده، قاچاق انسان و تبعیض گردد. در هماهنگی مهاجرت کاری در سطح بین الملل، عوامل زیادی نظیر دولت ها، کارفرمایان، بنگاه های استخدام و سیاستمداران نقش دارند.  از این رو فعالیت­های سازمان بین­المللی کار برای حمایت از کارگران مهاجر در برابر تبعیض، خشونت و سوءاستفاده، بر کمک دولت­ها در ایجاد خط مشی مناسب، تقویت قانون­گذاری، اقدامات اجرایی و ایجاد ساختارهایی برای مدیریت مؤثر مهاجرت شغلی، متمرکز است، اما تمرکز اصلی در کار این سازمان بر بهبود پایه دانش مربوط به شرایط کاری، استخدام و خط مشی­های کاری کارگران مهاجر قرار دارد. از آن­جایی­ که  مطابق اعلام سازمان بین­المللی کار، عامل اصلی در استثمار مهاجران و کار اجباری، فقدان استانداردهای لازم­الاجرای کار در کشورهای مقصد و مبدأ است، استفاده از موازین حقوق بشری در احترام، حمایت و ایفای حقوق این افراد ضروری است. احتمال تجربه خشونت در محیط کار برای زنان بیشتر است و زنان مهاجر به خصوص گروهی که به­صورت غیررسمی مشغول به فعالیت هستند، در دسترسی به مراقبت­های بهداشتی و حمایت اجتماعی با مشکلات عدیده ای مواجهه اند.  بنابراین، زنان مهاجر درصورت توقف اقتصادی و از دست­دادن شغل نظیر دوران کرونا، از حمایت ناچیزی برخوردار خواهندبود.  از آن­جایی که این افراد معمول است که در منزل کارفرما هستند و به دلیل ماهیت کارهایی که انجام می­دهند، جز گروه­هایی با کمترین حمایت قانونی و نظارتی هستند.  عدم پرداخت دستمزد، ساعت کاری طولانی، توقیف گذرنامه، نقض حقوق و آزادی های اساسی، رفتارهای تحقیرآمیز  بخشی از تجربیات ناخوشایند این افراد است.  به­منظور حمایت از حقوق کارگران زن مهاجر، قوانین داخلی دولت­ها اعم از قانون اساسی، اداری، کار و اجتماعی باید به­گونه­ای تنظیم شوند که از این گروه به­خصوص کارگران خانگی حمایت کنند.  شرایط کار، حقوق، ساعت کار، سلامت، امنیت و بیمه باید تضمین شود.  درخصوص کارگران خانگی مسئله استراحت روزانه و هفتگی، شرایط زندگی با رعایت حریم خصوصی، حفاظت در برابر خشونت و آزادی ارتباطات و نگهداری مدارک هویتی و سفر، حائز اهمیت است.  امکان نظارت قانونی  بر شرایط کاری این گروه و وجود سازکار شکایت در مرجع صالح برای آنان باید درنظرگرفته­شود. کنوانسیون کار شایسته برای کارگران خانگی، پرچمدار حمایت از استانداردهای ابتدایی حقوق بشری این افراد است. این کنوانسیون، دولت­ها را متعه می­کند­ که با وضع قوانین داخلی، نظارت بر بنگاه­ های خصوصی و همکاری با سایر دولت­ها، سازوکارهای حمایتی از حقوق اولیه این افراد را فراهم نمایند. مطابق کنوانسیون، کارگران خانگی مهاجر باید حقوقی مشابه اتباع و سایر کارگران داشته باشند؛ زیرا قواعد حقوق بشری و استانداردهای حداقلی کار بر همه افراد صرف نظر از ویژگی ­های قومی، نژادی و جنسیتی آنان اعمال خواهدشد.

کلیدواژه‌ها

• کارگران زن مهاجر
• آسیب پذیری
• حقوق بشر
• کنوانسیون کار شایسته برای کارگران خانگی

موضوعات

• حقوق زنان

عنوان مقاله [English]

Women workers Migration and Decent work for domestic workers

نویسنده [English]

• Kosar Firouzpour

International law, Law Faculty,University of Tehran, Tehran , Iran.

چکیده [English]

International migration is a growing phenomenon that affects most countries in the world. Because immigrants are not nationals of the host country, they are vulnerable to human rights abuses and when they enter a country, whether their entry is legal or illegal, they see their rights being disregarded compared to citizens. At the same time, human rights must be respected for all human beings, regardless of their immigration status. Meanwhile, migrant female workers are in a more sensitive position. Immigrant working women have little support due to their gender and immigration characteristics, are suffering from mainly low-paying jobs and domestic work. In addition, they experience exploitation and unfavorable working conditions. Therefore, prevention of abuse, discrimination and protection of vulnerable groups is essential. The International Labor Organization, in continuation of other existing international treaties, strives to establish a convention on decent work for domestic workers and to establish procedural and supervisory guarantees in order to respect, protect and fulfill the human rights of migrant women workers. The purpose of this article is to examine the vulnerability of migrant women workers and to analyze the legal aspects of Convention on Decent Work for domestic workers.

کلیدواژه‌ها [English]

• women workers migration
• vulnerability
• human rights
• convention on decent work for domestic workers