Document Type : Research/Original/Regular

Authors

• Najmeh Sharifpour ¹
• Mohamad Bahrami khoshkar ²
• Abolghasem Naghibi ³

¹ PhD Student in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

² Associate Professor, Shahid Motahari High School, Tehran, Iran.

³ Associate Professor, Department of Jurisprudence and Law, , Shahid Motahari High School, Tehran, Iran

Abstract

Tamkin in a specific sense is one of the sexual rights of the husband, and Tamkin in the general sense, in addition to sexual rights, is one of the requirements of the husband's dominion over the family, and the wife's disobedience in the literature of the jurists indicates disobedience. Considering the change in lifestyle and changes in couples' relationships, the question arises whether obedience and disobedience have changed in terms of concept and application? Undoubtedly, obedience is one of the signature rights and, like the founding forgery, it requires forgery from the Shari'a. While identifying the usual obedience and signing it, the Shari'a strengthened the relationship between the couple and the family institution with an appropriate legal mechanism. The stability of the marriage and the institution of the family is affected by several components, and obedience is one of those components.In this research, with a descriptive and analytical method, it is emphasized that obedience in the general sense has changed in accordance with the requirements of the time. Therefore, despite the wife's social activities and employment outside the home, the husband is required to give alms.

Highlights

مبنای بحث تاثیر تغییر عرف بر فعلیت احکام امضایی، به بحث ماهیت امضاء در احکام امضایی برمی گردد. به نظر می رسد، جعل اعتبار از سوی شارع برای احکام امضایی لازم است منتها غالب ادله احکام شرعی به صورت ظنی الدلاله هستند(مظفر، 1386،ج1، ص6) که اجتهاد در این ادله و استنباط حکم از آن ها با لحاظ شاخصه هایی می تواند بسیاری از شبهات موجود در مورد احکام شرعی در زمینه های مختلف را برطرف کند. این شاخصه ها و روش های تغییر احکام به این شرح می باشند:

الف_  تغییر فهم فقیه از منابع احکام

ب_ دگرگونی در موضوعات احکام و قیود آن ها

ج_ تشخیص مصالح و مفاسد

جهت رسیدن به نظریه نهایی در مبحث تاثیر زمان در محدوده تمکین و نشوز، ابتدا باید به سه مبحث موثر در این زمینه پرداخت.

1_ مفهوم و محدوده نشوز و تمکین

محقق شدن یا نشدن نشوز زوجه، به فهم حدود و گستره اطاعت زن از همسر بستگی دارد که دراین باره میان فقها اختلاف نظر وجود دارد.

برخی از فقها قائل اند گستره نشوز زوجه به اندازه گستره اوامر و نواهی شوهر است.(طریحی، 1386، ص69) اما مشهور فقها قائل اند نشوز، انجام فاحشه مبینه توسط زوجه است(نجفی، 1981، ج31، ص201؛ موسوی خمینی، ج2، ص3132؛ حلی(محقق)، 1409، ج2، ص347)

2_ اذن شوهر برای خروج همسر از منزل

مشهور فقها، حتی برخی از آن ها که نشوز را صرفا عدم تمکین خاص دانسته اند، مطلق خروج زن بدون اذن شوهر از منزل را حرام و موجب نشوز دانسته و جز در مواقع ضروری باعث محرومیت از نفقه می دانند. (محقق حلی، 1409، ج2، ص569- نجفی، 1981، ج31، ص341) 

برخی فقها مانند مرحوم خویی و علامه شیخ فضل الله برخلاف فتوای مشهور نظر داده اند.

به نظر می رسد خروج متعارف از منزل، لزوماً پایمال کردن حق شوهر یا عمل حرام یا مفسده ای را به همراه نمی آورد، زیرا علمای دینی، حقوق شوهر در زندگی زناشویی را مشخص می دانند. وجود محبت زناشویی و نیز رابطه خارج از منفعت طلبی در زندگی مشترک، موجب فراهم شدن زمینه جهت برآورده شدن این حق به طور کامل می شود. در صورتی که خروج از منزل، شکل ترک منزل و معنای جدایی از شوهر را داشته باشد، با حق برآوردن نیازهای جنسی زوج معارض می شود.

توجه به حق تصرف زن در اموال خویش و مدنظر قراردادن معنای عرفی خروج از منزل و رضایت غالب مردان به اذن فحوا به خروج های متداول روزانه و همچنین عدم سازگاری ظاهری مطلق حرمت با برخی قواعد مسلم شرعی نیز می تواند در این زمینه راهگشا باشد.

3_ اشتغال و تحصیل

به نظر می رسد در مسأله اشتغال و تحصیل زوجه نیز با حفظ ریاست مرد بر خانواده، مرد حق منع زن از شغل کنونی وی که با مصالح خانواده یا حیثیات زوجین معارض است را دارد اما حق مخالفت مطلق و بی دلیل با اشتغال وی را ندارد

4_  نظریه منتخب

با توجه به بحث اصلی، ملاک در تمکین، عملکرد انسانی است که در آن شرایط خاص به سر می برد و رفتارش مورد قبول عرف زمان و مکان می باشد و از این لحاظ هر دو جنبه نوعی و شخصی را دارا می باشد و در تعیین مصادیق تمکین باید به نقش عرف، اخلاق، زمان و مکان توجه کرد و در کل می توان مفهوم تمکین را پذیرش ریاست مرد در خانواده محسوب کرد. از شواهد مهم جهت اثبات این ادعا، رابطه وجوب نفقه با نکاح دائم و همچنین استحقاق زنان مسن برای نفقه حتی در صورت عدم توانایی برای تمکین می باشد.

بحث و نتیجه گیری

با توجه به نقش زمان، مکان، عرف و اخلاق در تعیین مصادیق تمکین، اطاعت زن به صورت مطلق قابل پذیرش نیست. تمکین به معنای خاص از جمله حقوق جنسی شوهر به شمار می آید که مهم ترین اثر مترتب بر آن، دریافت نفقه است. تمکین به معنای عام، امری عرفی محسوب می شود و در کل می توان مفهوم تمکین را پذیرش ریاست مرد در خانواده محسوب کرد.

تمکین حکمی دوجانبه است که جنبه اخلاقی هم دارد و تقابل تمکین و نفقه، چیزی غیر از احترام متقابل همسران به حقوق هم و انجام تکالیف در مقابل یکدیگر نیست.

نشوز زن به معنای نپذیرفتن مرد به عنوان سرپرست خانواده است و مرد نیز مسئولیتی در قبال چنین زنی ندارد؛ لذا در بحث خروج از منزل نیز با توجه به نیاز جوامع به حضور زنان در عرصه های مختلف، اگر هر خروجی را به معنای نشوز زن تلقی کنیم، این امر، مسئله ساز می شود.

Keywords

• obedience
• disobedience
• time requirements
• signed rulings
• alimony

20.1001.1.23452692.1401.10.2.1.2

Ahmadiyye, M. (2016). Evolutions of the concept of disobedience in different periods of Shiite jurisprudence. Women and Family Studies. Volume 4. Number 1. Page 93Doi: 10.22051/jwfs.2016.234. (Text In Persian) (link)

Al-Hurr al-Amili, M. (1989). Vasael Al- Shia Ela Tahsil Masael Al-Sharia (the Shia’s Rules and Principles to Reach Religion’s Issues). Qom: Al-Bayt Institute for the Revival of Heritage. 1st ed.(text in Arabic)

Al-Isfahani, B. (Fadhil Hindi) (1996). Kashf al-lesam fi sharfh qavaed al-ahkam. Qom: Islamic Publishing Institute, Subordination to the teachers’ association. (text in Arabic)

Al-Nu’man al-Akbari al-Baghdadi, M. (Sheikh Mufid) (1995). Kitab Al-Nikah (The Book of Marriage). Beirut: Dar al-Safwa. (text in Arabic)

Ansari, M. (1996). Faraid al-Asool fi tamiz al-mazif an al-maqbool (The main principles of distinguishing between right and wrong). Islamic Publishing Institute, Qom, 5th ed. (text in Arabic)

Arab Salehi, M. (2011). Substance and accident of religion. Journal of Verbal Knowledge. 2( 2):28. (Text In Persian) (link)

Asadi Hilli, A. (Allama Hilli) (1993). Rulings in recognizing halal and haram. Qom: Islamic Publishing Institute. 1st ed. (text in Arabic)

Azarnoosh, A. (2009). Contemporary Arabic-Persian Culture. Tehran: Ney Publications, 10th ed. (Text In Persian)

Behjat Foumani Gilani, M. (2007). Islam Ajwebat-al-Esteftaat. Qom: Office of Ayatollah Behjat. 1st ed (Text In Persian).

Bostan Najafi, H. (2013). A theoretical attempt to construct an Islamic model of family stability. Women and Family Studies. 1(1):96. Doi: 10.22051/jwfs.2014.1509. (Text In Persian) (link)

Emami, H. (1998). Civil Rights. Tehran: Islamic Publications. 16th ed(Text In Persian).

Faiz Kashani, M.(Mullah Mohsen) (1995). "Tafsir al-Safi". Tehran: Maktab al-Sadr. (text in Arabic)

Farahidi, KH. A. (2008). Al-eyn. Research: Seyed Musa Shobiri Zanjani. Qom: Islamic Publishing Institute. 9th ed. (text in Arabic)

Fayyaz, M. I. (1999). Minhaj Al-Saleheen. Qom: Sheikh Mohammad Ishaq Al-Fayyaz Samaha School. 1st ed. (text in Arabic)

Hakim, M. (1990). Minhaj Al-Saleheen. Beirut: Press Academy. 1st ed. (text in Arabic)

Heli, H. (1995). The study of jurisprudence. Qom: Al-Manar Institute. 4th ed. (text in Arabic)

Hilli, H. (Allama Hilli) (1999). Qawaid al-ahkam. Islamic Publications, Qom, 1st ed. (text in Arabic)

Hilli, N. (Mohaqeq Al-Hilli) (1989). Sharia of Islam in matters of Halal and Haram. Qom: Esteqlal Publications. 2nd ed. (text in Arabic)

Hosseini, A. (2019). Predicting emotional divorce based on decision-making styles and family power structure among working women. Women and family studies. Volume 7. Number 3. Page 129.Doi: 10.22051/jwfs.2019.21896.1848. (Text In Persian) (link)

Jabai Ameli, Z. (Shahid Thani) (2002). Al-Rawda al-bahiyya fi sharh al-lum’at al-Dimashqiyya. Qom: Ganje Erfan Publications. (text in Arabic)

Janati, M. (2009). Risalah of Tauzeeh ul Masail. Ansarian. (Text In Persian)

Javad, A. (1976). Detailed history of Arabia before Islam. 1st Ed. Beirut: Dar Al-Elam for Mullahs. (text in Arabic)

Kashani, M. (1996). Al-mohaja Al-bayza. Qom: Islamic Publications Office. 3rd ed. (text in Arabic)

Katozian, Nasser (1992). Family law. Tehran: Enteshar Company. 3rd ed. (Text In Persian)

Makarem Shirazi, N. (2003). Kitab Al-Nikah (The Book of Marriage). Researcher: Hamedi Mohammad Reza. Qom: Imam Ali School Publications. (Text In Persian).

Mohaghegh Damad, M. (1986). Jurisprudential study of family law. Tehran: Islamic Sciences Publishing Center. 7th ed. (Text In Persian).

Mohammadi, M. (2004). Women’s power or men’s violence. Journal of Applied Studies in Women. Tehran: Women’s Socio-Cultural Council, 23:45. (Text In Persian) (link)

Motahari, A. (1985). Imam Khomeini’s Tahrir al-Wasilah Documentary. Qom: Islamic Publishing Institute. (Text In Persian)

Motahari, M. (1994). Islam and the requirements of the time. Tehran: Sadra. (Text In Persian)

Mousavi Khoei, A. (1990). Minhaj Al-Saleheen. Al-Nu’man Press. 21st ed. (text in Arabic)

Mousavi Khomeini, R. (2013). Tahrir al-Wasilah. Qom: Dar Al-Elm Press Institute. 1st ed. (Text In Persian)

Movahedi Lankarani, M. (2001). Tafsil al-shari’a fi sharh tahrir al-vasila. Qom: Jurisprudence Center of the Imams. 1st ed. (text in Arabic)

Muzaffar, M. R. (2007). Principles of jurisprudence. Dar al-Fikr Publications, 2nd ed. (text in Arabic)

Najafi, M. H. (1981). Jawahir al-Kalam fi Sharh Sharai’ al-Islam. Dar Al-Ihyaa Al-Tarath Al-Arabi. 7th ed. (text in Arabic)

Qorashi, A. (1998). Interpretation of Ahsan al-hadith. Tehran: Besat Foundation. (Text In Persian)

Qurtubi, A. (1996). Al-Jami’ Al-ahkam Al-faqih. Cairo: Dar al-Hadith. (text in Arabic)

Rahbar, M. (2014). The religious scope of the general obedience of the wife. Journal of Jurisprudential Research, Scopus Database. 10(1): 80. (Text In Persian) (link)

Saduq, A. (Sheikh Saduq). (1989). Man Lā Yahzarah Al- Faqīh. Tehran: Sadough Publications. 1st ed. (text in Arabic)

Safaei, H, Emami, A. (1995). Family law. Tehran: University of Tehran Press. 4th ed. (Text In Persian)

Sanei, Y. (2015). Risalah of Tauzeeh ul Masail. Qom: Meysam Tamar Publications. (Text In Persian)

Sivari Heli, ,M. (Fadhil Miqdad) (1984). Al-Tanqih al-Ra’i le Mukhtasar al-Shara’e. Qom: Ayatollah Marashi Najafi Library Publications. (text in Arabic)

Soroush, A. (1999). Expansion of prophetic experience. Tehran: Sarat Cultural Institute. 1st ed. (Text In Persian)

Tabrizi, M. (2003). Tauzeeh ul Masail. Bargozideh publishing office. (Text In Persian)

Tarihi, F. (2007). Majma-ul-Bahrain. Research: Seyed Ahmad Hosseini. Tehran: Al-Mortazaviyah Library for the Revival of Al-Jaafariyah Works. 1st ed. (text in Arabic)

Tusi, A. (1984). Al-mabsout fi fiqh al- Imamieh. Tehran: Al-Mortazaviyeh Library for the Revival of Al-Jaafariyah Works. (text in Arabic)