نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

• فاطمه فلاح تفتی ¹
• عاطفه عظیمی وحید ²

¹ فقه و حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، داشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

² کارشناس ارشد، دانشکده غیر انتفاعی رفاه،تهران ،ایران

چکیده

فقه نظام خانواده از اقسام فقه کلان است که با نگاه کل‌نگر به مسائل خانواده نظر دارد و عقد نکاح به‌عنوان یکی از ارکان مهم این نظام، مانند عقود دیگر برای طرفین تعهداتی را به وجود می‌آورد. یکی از مسائلی که در این حیطه، چالش‌برانگیز است، مشروعیت اعمال زیبایی بدون اذن زوج می‌باشد. این مقاله به شیوه توصیفی - تحلیلی درصدد بررسی حدود و ثغور اذن زوج در جراحی زیبایی است و اینکه آیا عقد نکاح سبب می‌شود که زوجه هیچ‌گونه مالکیتی بر جسم خویش نداشته باشد؟ و یا هرگونه تصرفی که زوجه می‌خواهد بر جسم خویش انجام دهد باید از زوج اذن بگیرد؟ یافته‌های این تحقیق که مطالعه‌ای بر اساس فقه کلان نظام خانواده است، بیانگر آن است که با تأمل در فواید جراحی زیبایی در ترمیم و اصلاح معایب جسمانی و ظاهری و نظرات فقهای معاصر در جواز عمل‌های جراحی که به‌قصد زیباسازی انجام می‌گیرد، تردیدهای اساسی راجع به مشروعیت جراحی زیبایی را برطرف می‌نماید و نمی‌توان در فقه نظام خانواده به لزوم اذن زوج به طور مطلق دست‌یافت؛ بلکه لزوم اذن در فقه نظام خانواده تنها در حیطه مصالح خانوادگی است.

تازه های تحقیق

در مورد لزوم اذن زوج در جراحی‌های زیبایی قانون مشخصی وجود ندارد و زوجه عاقل و بالغ، بر جسم خویش مسلط است و می‌تواند هرگونه تصرفی بر جسم خویش انجام دهد. از منظر فقهی نیز فقها نفس انجام جراحی زیبایی را جایز دانسته‌اند. در فقه نظام خانواده اذن زوج در جراحی‌های زیبایی به طور مطلق پذیرفته نیست؛ بلکه محدوده اذن و قوامیت زوج در چهارچوب مصالح خانوادگی و حفظ کیان خانواده تعریف می‌شود و دامنه آزادی زنان در نظام خانواده تا جایی است که با این حق که در واقع حق تمامی اعضای خانواده است، در تعارض نباشد. این امر موجب استحکام و استواری کانون خانواده می‌شود. در جایی که جراحی زیبایی جنبه درمان داشته باشد، اگر زوج بدون هیچ دلیل موجهی مخالفت کند، خلاف شرع و اخلاق در نظام خانواده عمل کرده و جزء موارد سوءاستفاده از حق تلقی شده و حق اذن از وی ساقط می‌شود. باید توجه داشت قوامیت (ریاست) زوج در نظام خانواده به معنای سلطه و تسلط بر زن نیست؛ بلکه سرپرستی نیکو از زنان و حمایت شایسته از آنان در نظام خانواده است. لازم به ذکر است که زن و شوهر در تمام جنبه‌های زندگی باید حامی و پشتیبان یکدیگر باشند و اذن گرفتن از زوج برای انجام جراحی‌های زیبایی، برای ایجاد وحدت و همکاری در نظام خانواده است؛ زیرا که تعامل همسران با یکدیگر در تحقق مودت، رحمت و در نتیجه، موفقیت زندگی نقش­به­سزایی دارد؛ البته امروزه برخی از زنان جامعه ما با الگوگیری از بازیگران هالیوودی به انجام جراحی‌های زیبایی روی می‌آورند و شبکه‌های ماهواره‌ای هم می‌کوشند در قالب برنامه‌ها و آگهی‌ها، ارزش­های یک زن را فقط در نمایش زیبایی ظاهر و تجمل‌پرستی و بی‌مبالاتی اخلاقی و غیره به نمایش بگذارند؛ در نتیجه ارزش‌هایی مغایر با ارزش‌های دینی و اسلامی در جامعه حاکم می‌شود که باعث فروپاشی و تزلزل نظام خانواده می‌شود و ازهم‌گسیختگی بنیان خانواده، نابودی جامعه راهم در پی خواهد داشت؛ بنابراین باید به این نکته توجه داشت که نظام خانواده مهم‌ترین کانون برای تربیت فرزندان است و ثمره تربیت صحیح فرزندان، منحصر در اصلاح جنبه فردی نیست بلکه جامعه را هم متحول می‌کند و تحول جامعه منوط به تحول افراد آن جامعه است. لذا پیشنهاد می­شود که در زمینه ترویج فرهنگ دینی، ارزش‌های اخلاقی و حل کلیه مسائل و مشکلات مرتبط با این نهاد پایه و مهم اجتماعی، اهتمام ویژه از سوی پژوهشگران، محققان و رسانه‌های داخلی صورت گیرد، این امر موجب تداوم حیات نظام خانواده می­شود؛ زیرا پایه و اساس خانواده سالم و معتدل و رسیدن به هدف‌های والای ازدواج به‌ویژه تربیت فرزند صالح بر پایه حل مسائل این نهاد، بر پایه صفات خداگونه است.

کلیدواژه‌ها

• اذن زوج
• عمل‌های جراحی زیبایی
• نظام خانواده
• مصلحت خانواده

20.1001.1.23452692.1402.11.3.3.3

موضوعات

• رضایت زناشویی

عنوان مقاله [English]

A jurisprudential analysis of the necessity of husband's permission regarding wife's cosmetic surgeries

نویسندگان [English]

• Fatemeh Fallah tafti ¹
• Atefeh Azimivahid ²

¹ Assistant Professor of Islamic Jurisprudence and Law Department, Allame Tabataba'i University, Tehran, Iran

² M.A., Faculty of Nonprofit Refah, Tehran, Iran

چکیده [English]

Family system jurisprudence is one of the major types of jurisprudence, which looks at family issues with a holistic view, and the marriage contract, as one of the important pillars of this system, creates obligations for the parties like other contracts. One of the challenging issues in this field is the legitimacy of beauty practices without the spouse's permission. In a descriptive-analytical way, this article tries to investigate the limits and limitations of the husband's permission in cosmetic surgery and whether the marriage contract causes the wife to have no ownership over her body. Or should the wife take permission from her husband to do anything she wants to do with her body? The findings of this research, which is a study based on the macro-jurisprudence of the family system, indicate that by reflecting on the benefits of cosmetic surgery in repairing and correcting physical and appearance defects and the opinions of contemporary jurists on the permissibility of surgeries that are performed for the purpose of beautification, doubts It solves the fundamental issue regarding the legitimacy of cosmetic surgery and it is not possible to achieve the necessity of spouse's permission absolutely in the jurisprudence of the family system; Rather, the necessity of permission in the jurisprudence of the family system is only in the field of family interests.

کلیدواژه‌ها [English]

• Marriage permission
• cosmetic surgeries
• family system
• family expediency